Έλληνες Δάσκαλοι και Νηπιαγωγοί Είμαστε όλοι εδώ!!
Ακόμα...
Ο Ισπανός συγγραφέας Χαβιέρ Θέρκας μιλάει για την κρίση
«Ηισπανική οικονομική κρίση δεν είναι ισπανική, είναι ευρωπαϊκή. Και δεν είναι οικονομική, είναι πολιτική. Η Ευρώπη πρέπει ν’ αποφασίσει μια για πάντα: θέλει να ενωθεί ή προτιμά να επιστρέψει στις ατελείωτες συγκρούσεις της; Η ισπανική κρίση, η κυπριακή, η ελληνική κ.τ.λ., δεν είναι παρά επιφαινόμενα, μικρές κρίσεις μέσα στη μεγάλη. Θα αναλάβουμε επιτέλους τις συνέπειες; Πρέπει να διαλέξουμε».
Οι παραπάνω φράσεις δεν προέρχονται από κάποιο στέλεχος της πολιτικής σκηνής της Ισπανίας, αλλά από την πένα ενός εκ των σημαντικότερων πεζογράφων της, του Χαβιέρ Θέρκας. Ενός συγγραφέα αγαπητού και στην Ελλάδα, καθώς οι εκδόσεις Πατάκη έχουν δημοσιεύσει το παγκόσμιο μπεστ σέλερ του «Οι στρατιώτες της Σαλαμίνας», την παρθενική του νουβέλα «Ο ένοικος» και το μυθιστόρημα «Η ταχύτητα του φωτός», που απέσπασε το Athens Prize for Literature του περιοδικού «(δέ)κατα».
Κρούει τον κώδωνα
Σ’ ένα μακροσκελές κείμενό του που φιλοξενήθηκε στη «Μοντ» την περασμένη εβδομάδα, ο 50χρονος συγγραφέας, καθηγητής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Χερόνα και τακτικός αρθρογράφος στην «Ελ Παΐς», ανατρέχει στο αιματοβαμμένο παρελθόν της Γηραιάς Ηπείρου, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου από την άνοδο του εθνικισμού και την ασυδοσία του καπιταλισμού, ενώ στη συνέχεια επιχειρεί μια ανατομία της πολιτικής κατάστασης στην Ισπανία, η οποία παρουσιάζει πολλές αναλογίες με όσα συμβαίνουν και στη δική μας χώρα.
«Η Ευρώπη παρήγαγε μια πληθώρα αλλόκοτων πολιτικών ουτοπιών» επισημαίνει ο Θέρκας, «μια σειρά από θεωρητικούς παραδείσους που στην πράξη αποδείχτηκαν κόλαση, αλλά ανάμεσά τους και κάτι λογικό: την Ενωμένη Ευρώπη. Εχουμε την τάση να το ξεχνάμε. Το πλέον διακεκριμένο ευρωπαϊκό άθλημα δεν είναι το ποδόσφαιρο, αλλά ο πόλεμος. Στη διάρκεια της τελευταίας χιλιετίας οι Ευρωπαίοι αλληλοσκοτώνονταν δίχως ούτε ένα μήνα ανακωχής: εκατονταετής πόλεμος, πόλεμοι εμφύλιοι ή θρησκευτικοί, πόλεμοι εθνικοί, πόλεμοι παγκόσμιοι, οι οποίοι στην πραγματικότητα δεν ήταν παρά μεταμφιεσμένοι ευρωπαϊκοί».
Χάρη «στη σωφροσύνη μιας χούφτας ανθρώπων που αποφάσισαν ότι δεν πάει άλλο», η γενιά του Θέρκας είχε την τύχη να μη ζήσει ανάλογη σφαγή με εκείνη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Απ’ τη μεριά του, ωστόσο, δεν είναι καθόλου πεπεισμένος ότι ο κίνδυνος μιας νέας σύρραξης έχει αποσοβηθεί. Αλίμονό μας, ισχυρίζεται, έτσι και ανθίσει ξανά ο εθνικισμός, το «λάβαρο και το καύσιμο όλων των πολέμων». Επιπλέον, όπως φροντίζει να υπενθυμίσει, η Ευρώπη, κέντρο του κόσμου επί αιώνες, σήμερα χάνει ολοένα και περισσότερο το βάρος της σε σύγκριση με την Κίνα, την Ινδία ή τη Βραζιλία. Και όσο παραμένει διασπασμένη τόσο περισσότερο θα αποδυναμώνεται. «Η πολιτική μας δύναμη» επιμένει ο Ισπανός μυθιστοριογράφος, «μολονότι υπολογίσιμη ακόμη, θα ακυρώνεται όσο δείχνουμε αδύναμοι να δράσουμε από κοινού». Αυτό που διακυβεύεται σήμερα ουσιαστικά «είναι αν τα παιδιά μας θα ζουν ως Ευρωπαίοι ή αν θα εργάζονται όπως οι Κινέζοι».
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ισπανική κρίση, όσο κι αν είναι επιφαινόμενο, έχει και κάποια δικά της χαρακτηριστικά. Ωστόσο, αν έπρεπε να εστιάσει σε ένα μόνο από τα πολλά προβλήματά της, θα διάλεγε «τη σχεδόν απόλυτη κυριαρχία των πολιτικών κομμάτων στη δημόσια ζωή». Μετά την πτώση του δικτατορικού καθεστώτος του Φράνκο, η δημιουργία ισχυρών κομμάτων θεωρήθηκε επιβεβλημένη, παραδέχεται. «Δυστυχώς, από τα μέσα της δεκαετίας του ’80, όταν πια η δημοκρατία είχε εδραιωθεί και η επί είκοσι χρόνια οικονομική ευμάρεια έμοιαζε αιώνια, τα κόμματα ξεχείλωσαν και έβαλαν χέρι παντού: στη Δικαιοσύνη, στις αποταμιεύσεις, στις προμήθειες που ρύθμιζαν τις αγορές, στο Ελεγκτικό Συνέδριο το επιφορτισμένο να εξετάζει τη χρηματοδότησή τους, στα συνδικάτα»…
Τα τελευταία 35 χρόνια, καταγγέλλει ο Θέρκας, «τα ισπανικά πολιτικά κόμματα μεταλλάχθηκαν σε θυλάκους διαφθοράς, σε κλειστές αντιδημοκρατικές λέσχες διοικούμενες από αυταρχικές ηγεσίες οι οποίες ενθαρρύνουν τη δουλικότητα, τιμωρούν τους διαφωνούντες και αδιαφορούν για τις δεξιότητες των νέων τους μελών». Εξ ου και η απορία του: «Πώς είναι δυνατόν να προσελκύσουν πια τα κόμματα τους καλύτερους και τους πιο γενναιόδωρους αντί για μάγκες και κερδοσκόπους; Πώς μπορεί να βελτιωθεί η εικόνα τους στα μάτια του λαού;». Για τον Χαβιέρ Θέρκας η επιτυχία του «κινήματος των αγανακτισμένων» μπορεί να ερμηνευτεί ως μια απόπειρα να χαλαρώσουν τα λουριά της «κομματοκρατίας». «Οχι», γράφει, «το κίνημα των αγανακτισμένων δεν απέβλεπε στην κατάλυση της δημοκρατίας, όπως ισχυρίζονται εκείνοι που έκαναν τη δημοκρατία να μοιάζει με πτώμα. Οι αγανακτισμένοι ήθελαν μια δημοκρατία λιγότερο επιβλαβή, πιο ισχυρή, πιο γειωμένη στην πραγματικότητα. Ενσάρκωσαν μια μεγάλη ελπίδα, η οποία αγνοώ τι θ’ απογίνει ακριβώς».
Το πρόβλημα και η λύση
Το χειρότερο, όπως ομολογεί, είναι πως τα πολιτικά κόμματα αντιπροσωπεύουν και το πρόβλημα και τη λύση του ταυτόχρονα. «Μόνο αυτά είναι ικανά να περιορίσουν τις εξουσίες τους, να βρουν καθαρούς τρόπους χρηματοδότητής τους, να εκδημοκρατιστούν, να καταπολεμήσουν τη διαφθορά, τη μισαλλοδοξία, τον κορπορατισμό, να ανοιχτούν στην κοινωνία και να ανοίξουν δρόμους προς την τελειότητα, όχι προς τη μετριότητα. Δύσκολη δουλειά». Παραφράζοντας δε μια φράση του Βρετανού συγγραφέα Τζ. Κ. Τσέστερτον σχετική με τον Θεό, ο Χαβιέρ Θέρκας επισημαίνει: «Οταν οι άνθρωποι δεν πιστεύουν πια στη δημοκρατία, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πιστεύουν σε τίποτε αλλά ότι πιστεύουν ό,τι να ‘ναι…».
