Σύνελθε, ανθρωπάκο. Μη νομίζεις ότι θα βρεις τη μηχανή του κέρδους και θα βολευτείς

Τι σόι άνθρωπος είσαι δηλαδή; Το σκέφτηκες; Σε ρωτώ, γιατί τελευταία μου δίνεις την εντύπωση πως δεν κάνεις τίποτε σωστό και δεν σε ενδιαφέρει κιόλας να κάνεις το σωστό. Μορφώθηκες, έφαγες, χόρτασες, απέκτησες λούσα, αλλά δεν πήγες μπροστά. Τόσο όσο θα έπρεπε με τόσα εφόδια που έχεις. Και τόσα πανεπιστήμια, τόσες εμπειρίες, τόσες διαψεύσεις… Άκου, ανθρωπάκο, λοιπόν, και με συγχωρείς, διότι θα σου το πω όπως το έγραψε ένας από τους πιο σοφούς Έλληνες που γνώρισα, ο Χρόνης Μίσσιος: «Ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ευτυχισμένος μόνον σε σχέση ελευθερίας και ευτυχίας με τους συνανθρώπους του, σε συναισθηματική αρμονία με τον εαυτό του, αλλιώς γίνεται σκατό ανθρώπινο, το πιο άχρηστο και επικίνδυνο πράγμα δηλαδή, διότι και το σκατό των ζώων ακόμα είναι ευλογία Θεού για τα λουλούδια και τα φυτά. Μόνο ο άνθρωπος, που τρώει και καταστρέφει τα πάντα, παράγει άχρηστα και επικίνδυνα πράγματα, και για τη φύση και για τη ζωή». Το έγραψε στο «Χαμογέλα, ρε… τι σου ζητάνε». Κι αν δεν το διάβασες, να το διαβάσεις. Μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση του γένους. Διότι εμείς φτάσαμε στο άλλο άκρο και νομίζουμε ότι και το σκατό μας ακόμα είναι χρυσό. Καλά, μπορεί τώρα να θυμώσουν μερικοί διότι τέτοιες λέξεις δεν αρμόζουν στον Φιλελεύθερο, αλλά πώς αλλιώς να το πούμε. Και, ξέρεις, δεν υπάρχουν χυδαίες λέξεις, υπάρχουν χυδαίοι άνθρωποι, όπως είπε ένας άλλος σοφός, ο Λορέντζος Μαβίλης. Τέλος πάντων. Η ουσία είναι να καταλάβεις ότι μπορείς να είσαι ευτυχισμένος μόνο με τους συνανθρώπους σου και την ευτυχία τους. Και να μάθεις να τους σέβεσαι.

Όλοι εκείνοι οι γονιοί που άφηναν τους κανακάρηδές τους επί ένα-δύο μήνες να ταλαιπωρούν τους συνανθρώπους σου μέσα στις γειτονιές, διότι ακολουθούσαν δήθεν το έθιμο(;) της ολονύκτιας διασκέδασης για το Πάσχα, με λαμπρατζιές και πομπάρτες, είναι υγιείς; Και τα παιδιά τους θα μάθουν ποτέ να σέβονται τους άλλους; Ένα παιδί, ας πούμε, που τρυπάει την εξάτμιση της μοτορούδας του και ξεσηκώνει μεσάνυκτα τους ανθρώπους που προσπαθούν να ξεκουραστούν για να πάνε το πρωί στη δουλειά τους, θα μπορέσει ποτέ να μάθει να σέβεται τους άλλους; Σχεδόν αδύνατο. Διότι έμαθε από το σπίτι του ότι είναι μοναδικός και δεν υπολογίζει κανέναν. Και μη νομίζεις ότι ρίχνω ευθύνες στα παιδιά, όπως γίνεται συνήθως με το γνωστό απόφθεγμα: «Εμάς στον καιρό μας ήταν άλλως πως τα πράματα…». Σιγά τον καιρό μας! Από εκεί ξεκίνησε το κακό. Διότι έτσι όπως μας έπλασαν κι έτσι όπως έπλασαν τους γονιούς μας κι έτσι όπως πλάσαμε εμείς τα παιδιά μας… Αλυσίδα είναι. Ο επόμενος κρίκος εξαρτάται από τον προηγούμενο.

Δεν μπορείς, ανθρωπάκο, να δείχνεις τόση αδιαφορία για την κατάσταση της πατρίδας σου, για την κατοχή, για τις συνομιλίες, να μην αντιδράς ποτέ, να μη διεκδικείς ποτέ και να νομίζεις ότι δίνεις και καλό παράδειγμα στα παιδιά σου. Το παράδειγμα του ζαμανφουτισμού δίνεις, τίποτε άλλο. Το παράδειγμα του βολέματος. Δεν μπορείς να κλαψουρίζεις στην παρέα σου για τα έργα της κυβέρνησης, τα σκάνδαλα, τους διορισμούς, τους χειρισμούς του Κυπριακού, το κατάντημα του Συνεργατισμού… Τι θέλεις, δηλαδή; Εσύ έδωσες πράσινο φως στην κυβέρνηση να συνεχίσει το έργο της, εσύ ενέκρινες, εσύ ψήφισες. Η πλειοψηφία, πάντως. Τι μουρμουράς τώρα; Για να βγάλεις την ουρά σου απ’ έξω; Να μην έχεις εσύ ευθύνες; Μήπως, δεν ήξερες την κατάληξη του Συνεργατισμού; Αφού την είπαν από την αρχή οι άνθρωποι. Μπορεί να μην άκουγες, αλλά είναι κι αυτό δική σου ευθύνη. Ν’ ακούς, να ξέρεις τι γίνεται, να κρίνεις και να αντιδράσεις την ώρα που πρέπει να αντιδράσεις.

Να μην σου παριστάνω τον δάσκαλο, θα πεις τώρα, και θα έχεις δίκαιο. Αλλά, δεν είναι αυτό, είναι η απογοήτευση κι η αγωνία για τον δρόμο που πήραμε… Αυτό είναι που μου θύμισε και τον Χρόνη Μίσσιο. «Δεν υπάρχει παιδεία, σήμερα» έλεγε. «Μη γελιόμαστε. Υπάρχει εκπαίδευση. Άλλο πράγμα η παιδεία κι άλλο πράγμα η εκπαίδευση. Σήμερα, λοιπόν, τα παιδιά εκπαιδεύονται. Γιατί; Για να βρούνε τη μηχανή του κέρδους!» Τελικά, φτάσαμε να ψάχνουμε όλοι μαζί να βρούμε τη μηχανή του κέρδους. Και χάσαμε όλα τα άλλα. Κι αν συνεχίσουμε θα χάσουμε ακόμα περισσότερα. Ίσως και την πατρίδα μας.