Έλληνες Δάσκαλοι και Νηπιαγωγοί Είμαστε όλοι εδώ!!
Ακόμα...
Virginia Murray στη huffingtonpost.gr
Δικηγόρος Ελλάδας και Barrister, Εταίρος στη δικηγορική εταιρεία Watson Farley & Williams
Η Ελλάδα βρίσκεται και πάλι στην επικαιρότητα, και όχι με θετικό τρόπο. Αυτή τη φορά, η χώρα απασχολεί τα μέσα ενημέρωσης σχετικά με τις υποχρεώσεις της για την προστασία των ευάλωτων και απειλούμενων με εξαφάνιση ενδιαιτημάτων και ειδών.
Το 1983, η Ελλάδα υπέγραψε τη Σύμβαση της Βέρνης, σχετικά με τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης, και όπως κάθε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι υποχρεώσεις της ορίζονται σε Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (οδηγίες για τη διατήρηση των οικοτόπων και των άγριων πτηνών), την εφαρμογή των οποίων παρακολουθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προσφύγει αρκετές φορές κατά της Ελλάδας για παράλειψη της χώρας να προστατεύσει την άγρια ζωή καθώς και τα ενδιαιτήματα που προστατεύονται από το Ευρωπαϊκό οικολογικό δίκτυο “Natura2000“. Οι παραλίες αναπαραγωγής της θαλάσσιας χελώνας στην Κυπαρισσία Πελοποννήσου υποβλήθηκαν πρόσφατα σε λεπτομερή έλεγχο τόσο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και από τη Διαρκή Επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Τον Δεκέμβριο του 2014 η ως άνω Διαρκής Επιτροπή εξέδωσε Σύσταση με δράσειςγια την προστασία των αμμολόφων (θινών) της Κυπαρισσίας και τις θαλάσσιες χελώνες της περιοχής (η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επίσης παραπέμψει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τις παραβιάσεις αυτές). Έκτοτε, η εφαρμογή των μέτρων από την αναφερθείσα Σύσταση παραμένει σε εκκρεμότητα, κυρίως λόγω της αδράνειας της τοπικής αυτοδιοίκησης – η κυκλοφορία οχημάτων στην παραλία συνεχίζεται, το ψάρεμα με δίχτυα επιτρέπεται και μάλιστα σε μικρή απόσταση από την ακτή, τα άγρια σκυλιά που επιτίθενται στις θαλάσσιες χελώνες δεν έχουν απομακρυνθεί από την περιοχή, τμήματα της παραλίας ακόμα φωτίζονται τη νύχτα και μάλιστα η τοπική αυτοδιοίκηση αρνείται να επιτρέψει τη διατήρηση ενημερωτικού περιπτέρου στην παραλία από φιλανθρωπικές οργανώσεις προστασίας της θαλάσσιας χελώνας. Οι υπάλληλοι του Υπουργείου Περιβάλλοντος με τους οποίους επικοινώνησα γνώριζαν τα προβλήματα αυτά, αλλά φαίνεται ότι δεν είναι σε θέση να επιβάλουν στην τοπική αυτοδιοίκηση να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες.
Αυτό το γεγονός έρχεται σε συνέχεια της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου το 2014, με την οποία κρίθηκε ότι η Ελλάδα παραβίαζε την ενωσιακή νομοθεσία λόγω της λειτουργίας κορεσμένου χώρου υγειονομικής ταφής αποβλήτων εντός του εθνικού θαλασσίου πάρκου της Ζακύνθου, το οποίο αποτελεί φυσικό οικότοπο της θαλάσσιας χελώνας. Ο συγκεκριμένος χώρος υγειονομικής ταφής αποβλήτων εξακολουθεί να είναι ακόμα σε λειτουργία.
Η Διαρκής Επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης του Συμβουλίου της Ευρώπης αποφάσισε τη σύνταξη λεπτομερούς έκθεσης για την εφαρμογή της Σύμβασης της Βέρνης από την Ελλάδα, στην οποία υπήρξα εισηγήτρια. Τα ευρήματά μου μπορούν να συμπυκνωθούν στα συμπεράσματα της εξαιρετικής έκθεσης του έτους 2015 η οποία συντάχθηκε από τις κορυφαίες Ελληνικές ΜΚΟ για την προστασία του περιβάλλοντος: «Η αδύναμη πολιτική ηγεσία και η αδυναμία δέσμευσης σε σαφείς στόχους προστασίας του περιβάλλοντος, σε συνδυασμό με την τάση ικανοποίησης ισχυρών πολιτικο-οικονομικών δομών εξουσίας και φορέων ανάπτυξης, ενώ ταυτόχρονα υποτιμάται ή αποφεύγεται ο δημόσιος διάλογος, οδήγησαν σε μια γραφειοκρατική και αποξενωτική προσέγγιση της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος».
Δεν θα προκαλέσει έκπληξη στους αναγνώστες το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι η χώρα με το μεγαλύτερο αριθμό εκκρεμών διαδικασιών επί παραβάσει που έχει εκκινήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η απώλεια χρηματοδοτικών πόρων για περιβαλλοντικά ζητήματα και η αναζήτηση νέων πόρων μέσω των μεγάλων έργων ανάπτυξης έχουν διαδραματίσει προφανώς σημαντικό ρόλο στα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα σήμερα. Ωστόσο, η έλλειψη κεντρικού συντονισμού σημαίνει επίσης ότι η χώρα δεν μπόρεσε να αξιοποιήσει τους διαθέσιμους ευρωπαϊκούς πόρους, ή να αποκομίσει το μέγιστο όφελος από τους όρους που είχε εξασφαλίσει. Ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος ανέφερε σε μια ραδιοφωνική συνέντευξή του, την 8η Δεκεμβρίου 2015, ότι η Ελλάδα «δεν έχει δώσει ούτε ένα ευρώ ποτέ για τη διαχείριση αυτού του (φυσικού της) πλούτου». Έργα υποδομών, και ειδικότερα έργα διαχείρισης αποβλήτων, υπήρξαν τα πρώτα θύματα των περικοπών από την κυβέρνησηκαι της νέας κατεύθυνσης προς την κατοχύρωση του δημόσιου χαρακτήρα στη διαχείριση αποβλήτων που εισήγαγε η κυβέρνηση του Σύριζα.
Παρόλα αυτά, εν μέσω αυτών των δυσοίωνων προοπτικών, την περίοδο 2014-2015 έγιναν κάποια σημαντικά βήματα όπως η δημοσίευση πλαισίου δράσεων προτεραιότητας καθώς και σχεδίου δράσης για τη βιοποικιλότητα, χωρίς όμως να συνοδεύονται από κάποιο προϋπολογισμό ή προθεσμίες εφαρμογής. Είναι επίσης εμφανές ότι νέα προγράμματα προστασίας του περιβάλλοντος δίνουν περισσότερη έμφαση στη συμμετοχή του κοινωνικού συνόλου ως μέσου εξασφάλισης της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των μέτρων προστασίαςπρος όφελος της τοπικής κοινωνίας, παρ’ όλο που τα διεθνή μέτρα που παρέχουν χρηματοοικονομικά κίνητρα στις τοπικές κοινωνίες για την προστασία του περιβάλλοντος δεν έχουν εφαρμοστεί.
Ένα ακόμα σημαντικό βήμα την περίοδο αυτή είναι ότι τα δεδομένα για τα ενδιαιτήματα και τα είδη έχουν πλέον συγκεντρωθεί (ενόψει των διαδικασιών επί παραβάσει που έχει εκκινήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή), έτσι ώστε οι εγχώριες και διεθνείς αρχές να έχουν μια σαφή εικόνα για τα ενδιαιτήματα και την άγρια ζωή της Ελλάδας. Ένα εθνικό σύστημα παρακολούθησης έχει προγραμματιστεί για το 2016, το οποίο θα βοηθήσει ιδιαίτερα τις αρμόδιες αρχές και τα ενδιαφερόμενα μέρη να δημιουργήσουν νέες προστατευόμενες περιοχές και να εφαρμόσουν ορθά την υφιστάμενη νομοθεσία. Επιπλέον, η βάση δεδομένων θα βοηθήσει στον εντοπισμό μεταγενέστερων μεταβολών στα προστατευόμενα ενδιαιτήματα και είδη και θα επιτρέψει μια πιο αποτελεσματική αξιολόγηση προτεινόμενων προγραμμάτων υποδομών και ανάπτυξης.
Από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση θα πρέπει να αποφύγει τον πειρασμό να αγνοήσει την προστασία των ενδιαιτημάτων προκειμένου να εγκρίνει μεγάλες επενδύσεις, και ιδίως στην ολοένα αυξανόμενα απειλούμενη ακτογραμμή της Ελλάδας. Μάλιστα, μια από τις κύριες απειλές στην Κυπαρισσία είναι το σχέδιο ανέγερσης 50 πολυτελών κατοικιών κατά μήκος των παρθένων σήμερα αμμολόφων.
Αναμένεται νέα νομοθεσία για το 2016 σχετικά με τη χρηματοδότηση της διαχείρισης των περιοχών Natura2000 και τη δημιουργία μιας ελεγκτικής αρχής (“Natura Police Force“) η οποία θα επιβάλει την εφαρμογή των μέτρων προστασίας. Ωστόσο, χωρίς την απαραίτητη χρηματοδότηση, την διάθεση χρόνου και την πολιτική βούληση της διοίκησης, συμπεριλαμβανομένης της βούλησής της να διασφαλίσει ότι η τοπική αυτοδιοίκηση και οι λοιποί εμπλεκόμενοι φορείς τηρούν τις υποχρεώσεις τους, η Ελλάδα θα συνεχίσει να υπολείπεται των υποχρεώσεών της.
